27 Φεβρουαρίου 1821 ( σαν σήμερα , αλλά με το παλαιό ημερολόγιο ) ο Π.Π.Γερμανός καλεσμένος από τον Μεχμέτ Σαλήχ ( μαζί με άλλους ιεράρχες και προεστούς του Μοριά ) να μεταβεί από την Πάτρα – μέσω Νεζερών Καλαβρύτων, Λεβιδίου – στην Τριπολιτσά , γράφει πως ανέβηκε στα Καλάβρυτα, όπου πήγε και «ο της Βοστίτσης προεστώς Ανδρέας Λόντος» (Αυτ. σελ. 26).
Διέμεινε στη Μονή της Αγίας Λαύρας , με τον τοπικό Επίσκοπο Κερνίκης & Καλαβρύτων Προκόπιο και τους εκεί προεστούς ( Ζαΐμη, Χαραλάμπη κ.ά ) , όμως την θ’ ( 9η ) Μαρτίου ξεκίνησαν τάχα για την Τριπολιτσά. Διανυκτέρευσαν στο χάνι του Νταφαλιά ( τότε περιοχή Καρνεσίου , σήμερα Κλειτορία ) και την ” επαύριον” ( 10 Μαρτίου ) επέστρεψαν στην Αγία Λαύρα . Εκεί αποφάσισαν να μην μετακινηθούν προς την Τριπολιτσά , να περιμένουν την εξέλιξη των γεγονότων και αν οι Οθωμανοί «μεταχειρισθούν τα όπλα και τη βία εναντίον των ομογενών, τότε εξ ανάγκης να λάβωσι και αυτοί τα όπλα και να κινήσωσι και τους λοιπούς ομογενείς εις υπεράσπισιν εαυτών» (Αυτ. σελ. 28), πριν την 25η Μαρτίου , δηλ πριν την ημερομηνία που είχε ορίσει η Φιλική Εταιρεία και ο Αλ. Υψηλάντης ως πανελλήνια ημερομηνία έναρξης της επανάστασης.
Και έτσι και έγινε . Μια εβδομάδα μετά , στις 17 Μαρτίου, ανήμερα του αγ. Αλεξίου , πολιούχου των Καλαβρύτων και ενώ ο κόσμος είχε προσέλθει στην Αγία Λαύρα να προσκυνήσει την κάρα του Αγίου , που βρίσκεται στη Μονή , από δωρεά των Παλαιολόγων , τελέσθηκε δοξολογία και ορκωμοσία. Ακολούθησε 5νθήμερη μάχη με την οθωμανική φρουρά του Αρναούτογλου και στις 21 Μαρτίου απελευθερώθηκε η πόλη των Καλαβρύτων . Δόθηκε άδεια για κατάλυση της νηστείας της Σαρακοστής ( το Πάσχα ήταν 10 Απριλίου ) , έφαγαν κρέας σαν να ήταν Πάσχα και Ανάσταση από τη σκλαβιά,, γλέντησαν ( το τραγούδι που είπαν ήταν αυτό , όπως το διέσωσε η Γεωργία Μπαλιάτσου από το χωριό Παγκράτι ) : https://youtu.be/kw3ZGX4Kfa8
και την επομένη, οι Επίσκοποι μαζί με τους περισσότερους προεστούς και το στράτευμα , αναχώρησαν μέσω Νεζερών για Πάτρα. Ο Λόντος με τους Αιγιαλείς και αρκετούς Καλαβρυτινούς , είχαν κατέβει στη Βοστίτσα από τις 20-21 Μαρτίου ,ύψωσαν σημαία και αναχώρησαν για την Πάτρα προκειμένου να συναντήσουν εκ νέου το στράτευμα που από τα Καλάβρυτα πήγαινε στην Πάτρα, ενώ ένα μέρος είχε πάει στη Γαστούνη της Ηλείας.
Αναφέρει ο Γεώργιος Θ. Ζώρας: «Αι κατά πληροφορίας του Ολλανδικού Προξενείου πρώται επαναστατικαί εκδηλώσεις εν Πάτραις το 1821», στο: Πρακτικά του Α’ εν Πάτραις Τοπικού Συνεδρίου Αχαϊκών Σπουδών – Πελοποννησιακά, Παράρτημα 1 (1974), σελ. 194- 215.
Σελ. 200: Επιστολή Λουδοβίκου Στράνη, προξένου του Βασιλέως της Σουηδίας και Νορβηγίας στην Πάτρα, προς τον Ιππότην, πρεσβευτή αυτού του Βσιλέως στην Κωνσταντινούπολη. 27 Μαρτίου ή 8 Απριλίου 1821 (νέο ημ.): «Ο αρχιεπίσκοπος της επαρχίας ταύτης (εννοεί τον Γερμανό), εκείνος των Καλαβρύτων ως και τρεις προύχοντες, οίτινες είχον αρνηθή να μεταβούν εις την Τρίπολιν, όπου είχον κληθή υπό της κυβερνήσεως, ενεφανίσθησαν και πάλιν προχθές, τώρα δε ευρίσκονται εις την πόλιν και διευθύνουν τα πράγματα.»
Και:
Σελ. 212. Επιστολή του Jean Solair, αναπληρωτή του Ολλανδού προξένου στην Πάτρα προς τον εν Κωνσταντινουπόλει Ολλανδό επιτετραμένο G. Testa, 23 Απριλίου ή 5 Μαΐου ( νέο ημερολόγιο )
«Την 6η (Απριλίου / 25 Μαρτίου με το παλαιό ημερολόγιο ), ο αρχιεπίσκοπος Πατρών, ονόματι σεβασμιώτατος Γερμανός εισήλθεν επίσης εις αυτήν με 4.000 Έλληνας. Ούτος ενήργει ως αρχηγός των επαναστατών και ως κυβερνήτης της πόλεως. Βοηθοί και συνεργάται του ήσαν οι Ανδρέας Ζαΐμης εκ Καλαβρύτων, ο Ανδρέας Λόντος εκ Βοστίτσας, και ο Νικόλαος Λόντος εκ Πατρών. … Οι επαναστάται εχάραξαν σταυρόν εν τω μέσω της πλατείας του Αγίου Γεωργίου με τας λέξεις «Νίκη ή θάνατος».»
Δημ. Σταθακόπουλος Δρ Παντείου Πανεπιστημίου – Οθωμανολόγος/Τουρκολόγος Συνεργάτης Εργαστηρίου Τουρκικών & Ευρασιατικών Μελετών Πανεπ. Πειραιά . Μέλος της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ) Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω (Δικηγορικού Συλλόγου Πειραιά)
